Waarom je soms je eigen ergste criticus bent
Je bent niet streng voor jezelf omdat het helpt. Je bent streng omdat je ooit leerde dat je anders pijn zou voelen.
Zelfkritiek, zelfoordeel en zelfafwijzing klinken als discipline, maar zijn vaak echo’s van oude woorden. Stemmen die je ooit overnam om jezelf te beschermen.
In ons nieuwste blog ontdek je:
- Waarom die stem niet van jou is
- Hoe je haar kunt ontmaskeren
- En hoe je een nieuwe, steunende stem ontwikkelt
Lees hier het hele verhaal en hoor jezelf eindelijk anders praten.
Een stem in je hoofd
Er zit een stem in je hoofd die alles weet te vinden wat mis kan gaan. Ze herinnert je aan fouten, kleine misstappen, momenten waarop je tekort zou hebben geschoten. Het voelt soms bijna nuttig, alsof streng zijn voor jezelf je scherper maakt. Maar in werkelijkheid herhaal je vaak een oud verhaal dat helemaal niet van jou is.
Die innerlijke criticus is geen spontaan verschijnsel. Ze is ontstaan in een periode waarin je leerde dat falen pijnlijk was, dat afwijzing altijd op de loer lag. En als je de oorsprong durft te onderzoeken, ontdek je bijna altijd hetzelfde: je komt terecht bij een kwetsbaar, innerlijk kind dat ooit iets verloor.
De oorsprong van zelfkritiek
Zelfkritiek, zelfoordeel en zelfafwijzing lijken losse begrippen, maar komen vaak uit dezelfde wortel. Dat innerlijke kind in jou werd ooit bekritiseerd, afgewezen of genegeerd. Soms gebeurde dat in woorden, soms in stiltes. Soms was het eenmalig en hard, soms subtiel maar jarenlang herhaald.
In die momenten werd er een zaad geplant. Een overtuiging dat je op je hoede moest zijn. Dat je niet zomaar vrij kon zijn, want dan zou iemand de kans grijpen om je pijn te doen. Je leerde dat liefde, erkenning of veiligheid niet vanzelfsprekend waren.
En dus deed je wat slim leek: je nam de rol van de ander over. Je werd je eigen criticus, alsof je zo de klap voor kon zijn.
Hoe we de stem overnemen
Het klinkt misschien vreemd, maar zelfkritiek is vaak bedoeld als bescherming. “Als ik mezelf alvast corrigeer, kan niemand anders me raken.” Die logica werkt even, maar het kost je langzaam je eigenwaarde.
De woorden die je tegen jezelf zegt, zijn zelden nieuw. Het zijn echo’s. Herhalingen van zinnen, blikken of stiltes uit het verleden. Het lastige is dat trauma geen tijd kent. Voor je lichaam en brein voelt het alsof die afwijzing nu gebeurt, elke keer weer.
En zo leef je met een stem die niet van jou is, maar toch klinkt alsof ze de waarheid spreekt.
De misleidende toon van strengheid
De innerlijke criticus weet zich goed te vermommen. Ze doet zich voor als eerlijk, realistisch, streng maar rechtvaardig. “Ik wil gewoon dat je het beter doet,” fluistert ze, alsof ze je helpt.
Maar daaronder schuilt vaak angst. Angst om opnieuw afgewezen te worden, om weer buiten de kring te vallen. Het is de angst van dat kind in jou, dat toen geen keuze had. Nu wel.
De weg terug naar jezelf
De weg terug begint niet bij harder werken, nog meer je best doen of jezelf trainen in discipline. Hij begint bij kijken. Eerlijk kijken naar dat stuk in jezelf dat ooit dacht: ik ben alleen veilig als ik perfect ben.
Dat vraagt moed. Moed om te erkennen dat de stemmen in je hoofd niet allemaal de jouwe zijn. Moed om jezelf toe te staan iets nieuws te geloven.
Een belangrijke stap is het vertalen van je zelfkritiek. Niet: “Ik ben waardeloos,” maar: “Ik verlang ernaar om het goed te doen, omdat ik erkenning wil.” Niet: “Ik doe het nooit goed,” maar: “Ik wil graag dat wat ik doe waardevol is.”
Zelfkritiek als boodschapper
Zelfkritiek, zelfoordeel en zelfafwijzing zijn geen vijanden. Ze zijn boodschappers die wijzen naar plekken in jou die nog heling nodig hebben. Hoe meer je luistert naar wat eronder ligt, hoe zachter de toon wordt.
Het is alsof je langzaam een radio afstemt: de ruis verdwijnt, en er komt een nieuwe klank. Een stem die niet breekt, maar draagt. Een stem die zegt: Ik ben er voor je.
Jouw stem, jouw keuze
Vandaag heb je een keuze. Blijf je luisteren naar de oude echo, of laat je een nieuwe toon doorklinken? Eén die je niet herinnert aan tekort, maar aan mogelijkheden.
Begin klein. Merk op wanneer je jezelf neerhaalt. Stop even. Vraag: “Van wie is deze stem eigenlijk?” En kies dan je eigen woorden. Woorden die bouwen in plaats van breken.
Je innerlijke kind wacht niet op perfectie. Het wacht op jou. Op jouw zachte blik. Op jouw hand die zegt: Kom maar, we doen dit samen.
De helende kracht van trauma-retraites
Soms is het niet genoeg om er alleen over te praten of te lezen. Een trauma-retraite kan je meenemen naar een plek waar je jezelf echt mag ontmoeten, zonder de ruis van het dagelijks leven.
Tijdens een retraite werk je in een veilige, vertrouwde omgeving aan het verzachten van die innerlijke stem. Door lichaamswerk, stilte, reflectie en begeleiding leer je je verleden te herkennen zonder er opnieuw in vast te blijven zitten. Je geeft dat innerlijke kind niet alleen erkenning, maar ook de liefde en veiligheid die het toen miste.